Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

I C 1698/10 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Radomiu z 2016-12-07

Sygn. akt I C 1698/10

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Radomiu I Wydział Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSR (del.) Rafał Socha

Protokolant: Wiesława Nurek

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2016 roku w Radomiu

sprawy z powództwa A. B. (1)

przeciwko A. B. (2), E. K., J. K. (1)

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

1.  Oddala powództwo

2.  Nie obciąża powódki kosztami procesu.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt I C 1698/10

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 grudnia 2010 roku A. B. (1) wniosła o uznanie za bezskuteczną w stosunku do siebie umowy mocą której pozwany A. B. (2) sprzedał należącą do niego nieruchomość położona w B. gmina C..

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż w 2006 roku pozwany porzucił powódkę i dzieci i podjął kroki niszczenia powódki. Złożył wniosek w Urzędzie Gminy o przymusowe wymeldowanie powódki i dzieci. Powódka został bez żadnych środków do życia. Dzieci musiały zmienić szkołę w związku z przeprowadzką. W połowie roku powódka wystąpiła z pozwem o alimenty, które zostały powódce przyznane. Egzekucja jednak był bezskuteczna. Wspólnie zaciągnięte kredyty inwestycyjne i gotówkowe sięgały 200 000 złotych. Nastąpiły opóźnienia w opłacaniu rat, zaczęły przychodzić pisemne wezwania do zapłaty w tym również dla rodziców powódki, którzy byli poręczycielami. Część długów została spłacona przez nabywców tj. E. i J. K. (1). Resztę musieli spłacić rodzice powódki. Nabywcy wiedzieli o tym zadłużeniu, następnie powódka wystąpiła z pozwem o rozdzielność majątkową. Następnie powódka złożyła pozew o rozwód i podział majątku wspólnego. Wtedy część gospodarstwa została sprzedana po zaniżonej cenie obcym osobom. Jedynym składnikiem majątku dłużnika pozostała nieruchomość położona w B. gmina C., do której wierzyciele zamierzali skierować egzekucję. Początkowo zadłużenie alimentacyjne zaczęli spłacać państwo K. ale po pół roku zaprzestali. W czerwcu 2009 roku pozwany A. B. (2) zbył nieruchomość pozbawiając się tym samym jedynego majątku. Zostało to dokonane ze świadomością pokrzywdzenia powodów. Nie sposób bowiem wątpić w to, że wiedział on jak i nabywcy o istnieniu wszystkich wierzytelności, a ponadto nabywca nieruchomości jest osobą bliską dla pozwanego, E. K. jest siostrą A. B. (2). Przejęła ona nie tylko grunty ale i sprzęt o dużej wartości i budynki. A. B. (2) pozbył się celowo majątku by uniknąć jakichkolwiek zobowiązań. E. K. przejmując nieruchomość spłaciła zadłużenie, które uważała za stosowne, celowo zaniechała spłaty zadłużenia, którego poręczycielami byli rodzice powódki. Pozwany A. B. (2) mimo, że nie jest właścicielem gospodarstwa to i tak czerpie z niego zyski. Rozpisanie gospodarstwa było celowym uniknięciem jakichkolwiek zobowiązań. (k.2-7 pozew). W dniu 24 stycznia 2011 roku wpłynął do akt pozew podpisany także przez Z. F. i G. F. (1). Wartość przedmiotu sporu dla G. i Z. F. została określona na 30 000złotych, a dla A. B. (1) na 180 000 złotych (k.32-37).

Zarządzeniem z dnia 7 kwietnia 2011 roku zwrócono pozew Z. i G. F. (1) (k.52).

W odpowiedzi na pozew pozwany A. B. (2) wniósł o oddalenie powództwa z uwagi na barak legitymacji. Przed wdaniem się w spór wniósł o sprawdzenie wartości przedmiotu sporu. Podniósł, że powódka nie ma legitymację procesowej czynnej, gdyż z treści pozwu wynika, że wierzytelność, która miałaby jej przysługiwać wynika z przyznanych dzieciom alimentów zatem legitymacje czynną mają wyłącznie wspólne małoletnie dzieci stron. Ponadto, dłużnik nie ma legitymacji biernej, gdyż legitymowanym biernie jest osoba trzecia, która uzyskała korzyść (k.78-79).

Na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2012 roku powódka wniosła o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanych T. B., D. N., W. B., E. K., i J. K. (1) oraz M. I.. Wniosła o stwierdzenie bezskuteczności umowy z dnia 9 czerwca 2008 roku sporządzonej aktem notarialnym za numerem rep. (...) oraz umowy sprzedaży z dnia 27 lutego 2009 roku sporządzonej przed tym samym notariuszem za numerem rep. (...). Powódka wskazała, że stwierdzenie bezskuteczności umowy pozwoli jej wyegzekwować alimenty w wysokości 30 000 złotych (k.81).

W piśmie z dnia 2 maja 2012 roku powódka cofnęła wniosek o wezwanie w charakterze pozwanych W. B., T. B., D. N., M. I.. Jednocześnie sprecyzowała żądanie pozwu w ten sposób, że wniosła o uznanie za bezskuteczną w stosunku do wierzycielki A. B. (1) umowy sprzedaży nieruchomości położonej w miejscowości B. oznaczonej w ewidencji gruntów numerem (...), o powierzchni 2,2117 ha, dla której Sąd Rejonowy w Grójcu prowadzi księgę wieczystą Kw (...), z dnia 17 lutego 2009 roku, zawartą przed notariuszem A. H. nr rep. A (...) przez pozwanych E. K. i J. K. (1) oraz dłużnika A. B. (2) z pokrzywdzeniem powódki, której przysługuje wierzytelność w wysokości 131 250 złotych tytułem nakładów poniesionych przez powódkę z majątku wspólnego na majątek odrębny dłużnika oraz wierzytelność w wysokości 61 250 złotych z tytułu spłaty wynikające z podziału majątku wspólnego (k.84-85).

Postanowieniem z dnia 7 maja 2012 roku sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanych J. i E. małżonków K. (k.86).

Na rozprawie w dniu 8 listopada 2012 roku pozwani E. K., J. K. (1) oraz A. K. wnieśli o oddalenie powództwa. Pełnomocnik powódki wniósł o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia sprawy I Ns 291/12 Sądu Rejonowego w Grójcu o podział majątku wspólnego (k.131).

Postanowieniem z dnia 8 listopada 2012 roku postępowanie zostało zawieszone do czasu prawomocnego zakończenia sprawy I Ns 291/12 Sądu Rejonowego w Grójcu (k.132). Podjęcie postępowania nastąpiło w dniu 21 grudnia 2015 roku (k.167).

W piśmie złożonym na rozprawie w dniu 16 lutego 2016 roku powódka w związku z treścią orzeczenia Sądu Rejonowego w Grójcu w sprawie I Ns 291/12 oraz w związku z umową cesji dokonaną przez Z. F. i G. F. (1) wierzytelności objętych nakazem zapłaty Sądu Rejonowego w Grójcu w sprawie I Nc 120/10 sprecyzowała żądanie pozwu w ten sposób, że wniosła o uznanie za bezskuteczną w stosunku do wierzycielki – A. B. (1) umowy sprzedaży nieruchomości położonej w miejscowości B. oznaczonej w ewidencji gruntów numerem (...), o powierzchni 2,2117 ha, dla której Sąd Rejonowy w Grójcu prowadzi księgę wieczystą Kw (...), z dnia 17 lutego 2009 roku, zawartą przed notariuszem A. H. nr rep (...) przez pozwanych E. K. i J. K. (1) oraz dłużnika A. B. (2) z pokrzywdzeniem powódki, której przysługuje wobec dłużnika A. B. (2) wierzytelność w wysokości 25 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami wynikająca z nakazu zapłaty w sprawie I Nc 120/10 oraz wierzytelność w wysokości 97 137,50 złotych wynikająca z prawomocnego postanowienia w sprawie o podział majątku wspólnego (k.185).

W odpowiedzi na tak zmodyfikowane powództwo pozwani małżonkowie K. wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Podnieśli, że zgodnie z art. 534 kc, uznania czynności za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności. Umowa pozwanych zawarta została w dniu 27 lutego 2009 roku , zaś roszczenie oparte na nakazie zapłaty powódka zgłosiła dopiero w dniu 16 lutego 2016 roku. Co do drugiej wierzytelności wskazali, że A. B. (2) złożył A. B. (1) oświadczenie o potrąceniu. Na zasadzie art. 498 kc, wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej, tj. do wysokości zadłużenie powódki wobec pozwanego – 97 137,50 złotych. Niezależnie od tego, pozwani podnieśli, że suma spłaconych przez A. B. (2) zobowiązań wobec wierzycieli obojga małżonków wynosiła 203 005,32 złotych. Spłata ta nastąpiła z majątku osobistego pozwanego A. B. (2) (k.201-202). Stanowisko to pozwani podtrzymali w piśmie z dnia 23 maja 2016 roku (k.227-228).

W piśmie z dnia 13 kwietnia 2012 roku powódka podtrzymała dotychczasowe stanowisko (k.212-216).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 lutego 2009 roku pomiędzy A. B. (2), a E. K. i J. K. (1) zawarta została umowa sprzedaży, której przedmiotem była nieruchomość oznaczona jako działka (...) o powierzchni 2,2117 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...). Na mocy tej umowy E. i J. małżonkowie K. nabyli od A. B. (2) opisaną nieruchomość za cenę 180 000 złotych. Cena została uiszczona w ten sposób, że nabywcy potrącili z niej łącznie 60 376,73 złotych jaką spłacili lub zobowiązali się spłacić na rzecz wierzycieli A. B. (2) : (...) Bank (...), KRUS, R. J., D. T., A. J., J. P., A. M., Bankowi Spółdzielczemu w C., i Bankowi Spółdzielczemu w B. oraz Komornikowi. Za resztę ceny małżonkowie K. zobowiązali się do kupna A. B. (2) lokalu mieszkalnego o powierzchni od 20 m.kw. do 30. m.kw w G., T. lub w W., w terminie pięciu lat. A. B. (2) wyraził na powyższe zgodę. (akt notarialny z dnia 27 lutego 2009 roku Rep A. (...) k. 143-145 akt księgi wieczystej (...)). W dniu 24 października 2014 roku A. B. (2) oraz E. i J. małżonkowie K. sporządzili aneks do umowy z dnia 27 lutego 2009 roku. Zgodnie z postanowieniami aneksu, strony umowy oświadczyły, że małżonkowie K. uregulowali łączne zadłużenie A. B. (2) w kwocie 95 776,73 złotych. W zamian za wypłatę reszty ceny zobowiązali się do kupna A. B. (2) lokalu mieszkalnego w G., T. lub W. w terminie 5 lat od dnia podpisania aneksu ( odpis aktu notarialnego Rep. A. nr (...) , k. 243-244 akt sprawy).

A. B. (1) i A. B. (2) zawarli związek małżeński w dniu 17 stycznia 1998 r. Nie zawierali żadnej majątkowej umowy małżeńskiej – obowiązywała ich ustawowa wspólność majątkowa. Z ich małżeństwa pochodzi dwoje dzieci, tj. D. B. urodzony w dniu (...) i B. B. (1) urodzony w dniu (...) W dniu 28 października 2005 zawarli z Bankiem Spółdzielczym w B. umowę o kredyt konsumencki gotówkowy w kwocie 30.000 zł na okres od 28 października 2005 r. do 31 grudnia 2008 r. Zabezpieczeniem spłaty tego kredytu było poręczenie Z. F. – matki wnioskodawczyni oraz M. Ł.. Kredyt ten został spłacony w ten sposób, że w dniu 26 czerwca 2008 roku A. B. (1) spłaciła 6000 złotych, w dniu 30 czerwca 2008 roku Z. F. spłaciła 8 350 złotych, oraz w dniu 26 czerwca 2009 roku Z. F. spłaciła zaległy kredyt w wysokości 14 850 złotych i zaległe odsetki w wysokości 1000 złotych (kopia umowy z dnia 28 października 2005 roku k. 4-5 akt I Nc 120/10 Sądu Rejonowego w Grójcu, Zaświadczenie Banku z 1 lipca 2009 roku k. 6 akt I Nc 120/10). Pozwem z dnia 10 stycznia 2010 roku Z. i G. F. (1) wystąpili przeciwko A. B. (2) o zapłatę 25 000 złotych w związku ze spłaconym przez nich kredytem (k.2-3 akta I Nc 120/10). Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 30 czerwca 2010 roku Sąd Rejonowy w Grójcu Nakazał A. B. (2) aby zapłacił na rzecz Z. F. i G. F. (1) solidarnie kwotę 25 000 złotych z odsetkami ustawowymi od kwoty 8350 złotych od dnia 30 czerwca 2008 roku oraz od kwoty 15 850 złotych od dnia 9 lipca 2009 roku. Nakaz uprawomocnił się w dniu 27 lipca 2010 roku (akt I Nc 120/10).

Umową z dnia 10 lutego 2016 roku Z. F. i G. F. (1) dokonali przelewu swojej wierzytelności wynikającej z nakazu zapłaty w sprawie I Nc 120/10 na A. B. (1) pod tytułem darmym ( umowa z 10.02.2016 r. k. 186-87 akt sprawy).

Na skutek pozwu wniesionego przez A. B. (1), wyrokiem Sądu Rejonowego w Grójcu z dnia 2 czerwca 2008 r. pomiędzy A. B. (1) a A. B. (2) został ustanowiony ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej z dniem 8 kwietnia 2008 r. (kopia wyroku z 2 czerwca 2008 roku k. 216 akt I Ns 291/12). Wyrokiem z dnia 26 lutego 2010 r. (sygn. akt I C 1047/08), w sprawie z powództwa A. B. (1) przeciwko A. B. (2), ich związek małżeński został rozwiązany przez rozwód z winy pozwanego, a wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron zostało powierzone matce, ograniczając władzę rodzicielską ojca do współdecydowania o istotnych sprawach dzieci, dotyczących: leczenia, wyboru szkoły, zawodu, miejsca zamieszkania, oraz do nieograniczonych kontaktów z dziećmi, które strony będą każdorazowo ustalać. W wyroku tym Sąd utrzymał ponadto w dotychczasowej wysokości, tj. po 450 zł miesięcznie, alimenty zasądzone od A. B. (2) na rzecz małoletnich synów wyrokiem Sądu Rejonowego w Grójcu z dnia 22 sierpnia 2007 r. ( dowód: kopia odpisu wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu z dnia 26 lutego 2010 r. k. 7 akt I Ns 291/12).

Postanowieniem z dnia 29 stycznia 2014 roku, zmienionym orzeczeniem Sądu Okręgowego w Radomiu z dnia 27 stycznia 2015 roku, Sąd Rejonowy w Grójcu w sprawie I Ns 291/12, ustalił, skład majątku objętego małżeńską wspólnością ustawową istniejącą pomiędzy wnioskodawczynią A. B. (1) i A. B. (2) (synem A. i T.) do chwili ustanowienia dla nich rozdzielności majątkowej małżeńskiej z dniem 8 kwietnia 2008 r. prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Grójcu z dnia 2 czerwca 2008 r. (sygn. akt III RC 119/08) i dokonał jego podziału. Zasądził od A. B. (2) na rzecz A. B. (1) kwotę 97 137,50 zł oraz zasądził od A. B. (1) na rzecz K. B. kwotę 99 344 (dziewięćdziesiąt dziewięć tysięcy trzysta czterdzieści cztery) złotych (k. 488-489 i k. 550 akt I Ns 291/12 Sądu rejonowego w Grójcu). Pismem z dnia 6 marca 2016 roku A. B. (2) złożył A. B. (1) oświadczenie o potrąceniu wierzytelności w kwocie 99 433 złotych z przysługującą A. B. (1) wobec niego wierzytelnością w kwocie 97 137,50 złotych, które to wierzytelności wynikają z prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Grójcu w sprawie I Ns 291/12. W wyniku dokonanego potrącenia A. B. (2) wskazał, że zadłużenie A. B. (1) wobec niego wynosi 2 2950,50 złotych (pismo z 6 marca 2016 roku k. 203 akt sprawy). Pismo to otrzymała A. B. (1) (okoliczność bezsporna).

Po sprzedaży nieruchomości w dniu 27 lutego 2009 roku A. B. (2) nie miał już innego majątku. E. i J. małżonkowie K. wiedzieli o udzielonym przez G. F. (1) i Z. F. poręczeniu kredytu z 28 października 2008 roku (zeznania J. K. (1) k. 296).

Sąd zważył, co następuje:

Ustalenia Sądu oparte zostały na niekwestionowanych przez strony dokumentach, znajdujących się w aktach niniejszego postępowania i aktach sprawy o podział majątku wspólnego I Ns 291/12. Sporną pozostawało to, czy w dacie 27 lutego 2009 roku A. B. (2) był dłużnikiem A. B. (1) lub małżonków F.. Okoliczność ta ostatecznie została wyjaśniona przez pozwanego J. K. (1) na rozprawie w dniu 7 listopada 2016 roku, kiedy to stwierdził, że „przypuszcza, że szwagier wiedział o należności państwa F. oraz że pozwany J. K. (1) rozmawiał z Panią F. o spłacie zadłużenia już w toku niniejszego procesu” (k.296). Bezspornym było to, że przy zawarciu umowy z 27 lutego 2009 roku nabywcy – małżonkowie K. uregulowali zobowiązania A. B. (2) wobec innych poręczycieli. Kwoty te zostały zaliczone na cenę, a jej pozostała część ma zostać uregulowana poprzez kupno A. B. (2) lokalu mieszkalnego. W świetle tych okoliczności bezzasadne były wnioski dowodowe strony powodowej o przesłuchanie świadków Z. F., J. K. (2) i P. S. na okoliczność wiedzy pozwanych o stanie zobowiązań A. B. (2) (postanowienia k. 235 odwrót).

W ustalonych przez Sąd okolicznościach powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W art. 527 i następnych kc uregulowana jest instytucja tzw. skargi pauliańskiej. Celem tej instytucji jest ochrona wierzyciela w przypadku gdy dłużnik z pokrzywdzeniem wierzyciela wyzbywa się składników swojego majątku na rzecz osób trzecich, prowadząc w ten sposób do swojej niewypłacalności lub pogłębiając ten stan.

Zgodnie z art. 527 § 1 kc, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Zgodnie z § 2 tego przepisu, czynność prawna jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Art. 528 kc stanowi natomiast, iż jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Przesłankami uzależniającymi możliwość uwzględnienia skargi pauliańskiej są zatem: istnienie wierzytelności, dokonanie przez dłużnika z osobą trzecią czynności prawnej, na skutek której ta osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, dokonanie tej czynności z pokrzywdzeniem wierzycieli (tj. wejście lub pogłębienie stanu niewypłacalności dłużnika), działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli oraz nieodpłatność czynności prawnej lub świadomość osoby trzeciej, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Wskazane przesłanki muszą być spełnione łącznie.

Zgodnie z art. 531§1 kc, uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli następuje w drodze powództwa lub zarzutu przeciwko osobie trzeciej, która wskutek tej czynności uzyskał korzyść majątkową.

Nie może budzić zatem żadnej wątpliwości, że powództwo A. B. (1) o ile skierowane zostało przeciwko A. B. (2) było pozbawione podstawy prawnej. Jako takie musiało podlegać oddaleniu.

Powództwo przeciwko E. K. i J. K. (1), a więc osobom trzecim w rozumieniu art. 531§1 kc nie mogło zostać uwzględnione z dwóch względów. Po pierwsze, na co słusznie wskazywała strona pozwana, zaskarżenie czynności z dnia 27 lutego 2009 roku nastąpiło z uchybieniem terminu zawitego określonego w art. 534 kc. Zgodnie z tym przepisem uznania czynności prawnej za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności. Po wtóre, powódka ostatecznie nie wykazała, aby w dacie umowy z 27 lutego 2009 roku miała wierzytelność wobec A. B. (2) istniejącą także w dacie wyrokowania a wynikającą z podziału majątku wspólnego.

Odnosząc się do pierwszej z przywołanych podstaw rozstrzygnięcia, należy mieć na uwadze to, że ostateczne sformułowanie pozwu, poprzez określenie wierzytelności powódki nastąpiło w dniu 16 lutego 2016 roku. Powódka jako podstawę swego roszczenia wskazała na wierzytelność nabytą przez nią od G. F. (2) i Z. F. w dniu 10 lutego 2016 roku oraz na wierzytelność wynikającą z orzeczenia o podziale majątku. O ile jednak wierzytelność z tytułu podziału majątku wspólnego była podstawą pozwu w jego pierwotnym kształcie, o tyle wierzytelność nabyta od małżonków F. została przez powódkę wskazana po raz pierwszy dopiero w piśmie z dnia 16 lutego 2016 roku (k.185). Wprawdzie małżonkowie F. występowali o uznanie umowy z dnia 27 lutego 2009 roku za bezskuteczną wobec nich także w zakresie ich wierzytelności wynikającej z nakazu zapłaty I Nc 120/10, ale ich pozew został prawomocnie zwrócony (k. 52) i jako taki nie wywołuje żadnych skutków jakie ustawa wiąże z jego wniesieniem (art. 130§2kpc). Tymczasem zachowanie terminu o jakim mowa w art. 534 kc jest spełnione wówczas, gdy przed jego upływem zostanie złożony pozew lub zgłoszony zarzut obejmujący konkretnie oznaczoną wierzytelność wobec dłużnika. Dalszym warunkiem uwzględnienia powództwa jest oczywiście to, aby wierzytelność ta istniała także w dacie wyrokowania. Innymi słowy, niedopuszczalna jest sytuacja, aby skuteczne zaskarżenie czynności w oparciu o art. 527 kc mogło sprowadzać się do samego tylko wniesienia pozwu z takim żądaniem, bez precyzyjnego określenia wierzytelności, której zaspokojenie zostało zagrożone. Warto podkreślić, że wartość tej wierzytelności w pewnych okolicznościach wpływa na właściwość rzeczową sądu. Zmodyfikowanie zatem powództwa w dniu 16 lutego 2016 roku poprzez wskazanie w nim wierzytelności, która nie była dochodzona na wcześniejszym etapie postępowania powoduje to, że od tej daty możemy mówić o ponownym zaskarżeniu czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli. Ponieważ termin określony w art. 534 kc ma charakter terminu zawitego, jego upływ powoduje skutek w postaci wygaśnięcia roszczenia. Oznacza to, że po dacie 27 lutego 2014 roku ani A. B. (1), ani żaden inny wierzyciel nie mógł domagać się w drodze powództwa lub zarzutu uznania wobec niego za bezskuteczną umowy sprzedaży z dnia 27 lutego 2009 roku.

Jeśli chodzi o istnienie wierzytelności powódki wobec dłużnika A. B. (2) w dacie zawarcia umowy sprzedaży w dniu 17 lutego 2009 roku, trzeba mieć na uwadze to, że wierzytelność ta nie musi być w tej dacie wymagalna. Wystarczającym jest jej skonkretyzowanie, w szczególności wskazanie stosunku prawnego z którego wynika.

Powódka nie kwestionowała tego, że pozwany A. B. (2) złożył jej oświadczenie o potrąceniu wierzytelności wynikających z prawomocnego orzeczenia o podziale majątku wspólnego. Zgodnie z art. 498 § kc, jeżeli dwie osoby są jednocześnie wobec siebie dłużnikami i wierzycielami , każda z nich może potrącić swoją wierzytelność w wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej (§2).

Istnienie wierzytelności dłużnika A. B. (2) wobec powódki oraz powódki wobec pozwanego nie mogło być przedmiotem sporu, gdyż wynikają one z prawomocnego orzeczenia sądu w sprawie I Ns 291/12. Wierzytelność z tytułu podziału majątku wspólnego powstała wraz z dniem zniesienia wspólności majątkowej, co miało miejsce z dniem 8 kwietnia 2008 roku ( akta III RC 119/08). Z całą pewnością, wierzytelność ta istniała wiec w dacie umowy z dnia 27 lutego 2009 roku. Wobec złożonego oświadczenia o potrąceniu skutkującym umorzeniem obu wierzytelności, w tym w całości wierzytelności powódki – brak jest podstaw do stwierdzenia niewypłacalności dłużnika wobec powódki.

Wierzytelność, na którą powódka wskazała w piśmie z dnia 16 lutego 2016 roku wynika z umowy kredytu konsumenckiego zawartej w dniu 28 października 2005 roku przez A. B. (1) i A. B. (2). Poręczycielem tego kredytu była Z. F., nie był natomiast osobą poręczającą G. F. (1). Jak wynika z pisma banku, Z. F. dokonała spłaty tego zobowiązania w dwóch ratach, tj. kwocie 8350 złotych w dniu 30 czerwca 2008 roku oraz w kwocie 15 850 złotych w dniu 26 czerwca 2009 roku. Tak więc w dacie 27 lutego 2009 roku Z. F. była wierzycielem A. B. (1) i A. B. (2) do kwoty 8350 złotych. Ponieważ w tej dacie A. B. (1) i A. B. (2) nie byli już objęci ustrojem wspólności majątkowej ustawowej, zatem każde z nich było dłużnikiem Z. F. do kwoty po 4175 złotych. W przypadku wierzytelności G. F. (1), o jej powstaniu decyduje natomiast data uprawomocnienia się nakazu zapłaty wydanego w sprawie I Nc 120/10, co miało miejsce w dniu 27 lipca 2010 roku. G. F. (1) nie był bowiem związany a pozwanym A. B. (2) stosunkiem zobowiązaniowym, z którego wynikałoby to zobowiązanie. Uzasadnionym jest więc stwierdzenie, że wierzytelność ta powstała po dacie zawarcia umowy sprzedaży z dnia 27 lutego 2009 roku.

O ile zatem, o czym była mowa wyżej, A. B. (1) powołałaby się przed upływem lat pięciu od daty umowy sprzedaży na wierzytelność wynikającą z umowy o kredyt konsumencki z 28 października 2005 roku, to mogłoby to dotyczyć tylko kwoty 4135 złotych należności głównej i ewentualnie odsetek. Zawarcie umowy z dnia 10 lutego 2016 roku z małżonkami F. doprowadziło do sytuacji, w której powódka nabyła wierzytelności, co do której w połowie była dłużnikiem tej wierzytelności. Wydanie nakazu zapłaty jedynie przeciwko A. B. (2) nie zmienia bowiem tego, że za zapłatę tej należności odpowiedzialni byli oboje małżonkowie B. w częściach równych. Zgodnie bowiem z art. 881 kc, w braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny. Zgodnie z art. 376 kc, jeżeli z treści stosunku nie wynika nic innego, dłużnik solidarny, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.

A. B. (1) nie mogła skutecznie domagać się uznania wobec niej czynności prawnej z dnia 27 lutego 2009 roku za bezskuteczną w zakresie wierzytelności wynikających z obowiązku alimentacyjnego A. B. (2) wobec synów stron, a także wobec organu, który dokonywał wypłaty świadczeń alimentacyjnych. Z takim roszczeniem mogliby wystąpić wierzyciele tych wierzytelności, w szczególności małoletni synowie reprezentowani przez ich przedstawiciela ustawowego – A. B. (1). Tymczasem w toku procesu powódka konsekwentnie wskazywała siebie jako powoda w sprawie. Poza sporem jest przy tym, że A. B. (2) nie był obciążony obowiązkiem alimentacyjnym na rzecz A. B. (1).

Z tych względów, na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc. Przepis ten pozwala w przypadkach szczególnie uzasadnionych na nie obciążanie strony przegrywającej kosztami procesu poniesionymi przez stronę wygrywającą. w stanie faktycznym sprawy zachodzi taki przypadek szczególny. Trzeba mieć bowiem na uwadze , że w dacie wniesienia pozwu i do momentu prawomocnego zakończenia sprawy I Ns 291/12 oraz złożenia przez pozwanego oświadczenia o potrąceniu z dnia 6 marca 2016 roku – powódka posiadała wobec pozwanego wierzytelność. Oddalenie powództwa było powodowane umorzeniem tej wierzytelności, co oceniać należy jako sytuację zbliżona do tej jaka ma miejsce w przypadku zaspokojenia roszczenia. Istotne znaczenie ma i to, że małżonkowie K. oraz pozwany A. B. (2) zawierając umowę z dnia 27 lutego 2009 roku , a następnie aneks z dnia 24 października 2014 roku świadomie pominęli roszczenia tych poręczycieli – małżonków F., których wierzytelność następnie nabyła powódka. Uwzględnieniu żądania powódki w tym zakresie stał na przeszkodzie upływ terminu zawitego.

/na oryginale właściwy podpis/

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Ewa Zi�bicka
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Radomiu
Osoba, która wytworzyła informację:  Rafał Socha
Data wytworzenia informacji: