Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Radomiu

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 9 lipca 2024 roku Sąd Rejonowy w Grójcu oddalił powództwo D. M. przeciwko (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 29.590,69 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 2 marca 2024 roku do dnia zapłaty. Ponadto Sąd Rejonowy zasądził od D. M. na rzecz (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 3.617 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia.

W dniu 24 listopada 2015 roku powód D. M. złożył u pozwanego, działającego wówczas pod firmą (...) S.A. z siedzibą w W., wniosek o udzielenie kredytu gotówkowego wraz z kartą. Zawnioskował o kredyt w kwocie 75.904 zł. Wniósł również o udzielenie kredytu na pokrycie prowizji bankowej w kwocie 3.787,61 zł. W dniu 24 listopada 2015 roku strony zawarły umowę kredytu gotówkowego oraz o kartę kredytową o numerze (...)- (...). Na podstawie tej umowy pozwany udzielił powodowi kredytu w wysokości 79.691,61 zł. Ustalono, że całkowita kwota kredytu (bez kredytowanych kosztów kredytu) wynosi 75.904 zł, całkowity koszt kredytu – 32.004,05 zł (w tym prowizja za udzielenie kredytu – 3.787,61 zł oraz odsetki za okres kredytowania – 28.216,44 zł), całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę – 107.908,05 zł; (...) 11,06%. Powód zobowiązał się do spłaty kredytu w 84 miesięcznych równych ratach kapitałowo – odsetkowych wraz z innymi należnościami wynikającymi z umowy wskazanymi w harmonogramie spłat. Umowa została przez strony wykonana. Całkowita spłata kredytu przez powoda nastąpiła w dniu 3 marca 2024 roku. Pismem z dnia 28 lutego 2024 roku powód złożył wobec pozwanego oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego w trybie art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Zarzucił pozwanemu naruszenie obowiązków z art. 45 ust. 1 u.k.k. w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 4, 6, 7, 8, 10, 11, 15, 16 tejże ustawy. Wezwał do zapłaty kwot: 25.495,49 zł odsetek umownych za okres od dnia 25 listopada 2015 roku do 3 marca 2023 roku, 307,59 zł odsetek umownych, od których płatność przypadała w okresie zawieszenia spłat kredytu i 3.787,61 zł tytułem prowizji od udzielonego kredytu. Zdaniem Sądu Rejonowego, nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut pozwanego, który wskazywał, że oświadczenie powoda o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego zostało złożone z uchybieniem terminu wynikającego z art. 45 ust. 5 u.k.k. Z treści art. 45 ust. 5 u.k.k. nie wynika, by termin ten miał rozpoczynać bieg od dnia wykonania umowy przez kredytodawcę (czyli od dnia udostępnienia środków kredytobiorcy przez bank). W ocenie Sądu Rejonowego, celem wprowadzenia przez ustawodawcę instytucji z art. 45 u.k.k. było zapewnienie należytej ochrony interesów konsumenta oraz wyeliminowanie nieuczciwych praktyk stosowanych przez instytucje pożyczkowe i banki. W związku z tym uzasadnione jest zapewnienie konsumentowi możliwości skorzystania z sankcji kredytu darmowego dopóty, dopóki umowa nie zostanie w pełni wykonana. Przez wykonanie umowy należy rozumieć sytuację, w której należycie wypełniono wszystkie obowiązki w ramach stosunku kredytu konsumenckiego. W niniejszej sprawie całkowita spłata kredytu przez powoda nastąpiła w dniu 3 marca 2024 roku, a zatem dopiero z tym dniem doszło do wykonania umowy. Dlatego złożone przez powoda oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego nie uchybiło terminowi z art. 45 ust. 5 u.k.k. Sąd Rejonowy wskazał, że analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności postanowień zawartej przez strony umowy kredytu gotówkowego z dnia 24 listopada 2015 roku nie dawała podstaw do stwierdzenia, by umowa ta miała zostać sformułowana w sposób naruszający prawa konsumenta lub wprowadzający go w błąd. W oświadczeniu o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego z dnia 28 lutego 2024 roku powód zarzucił naruszenie przez pozwanego obowiązków z art. 45 ust. 1 u.k.k. w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 4, 6, 7, 8, 10, 11, 15, 16 tejże ustawy. Zarzuty te Sąd Rejonowy uznał za niezasadne, w związku z czym brak było podstaw do zastosowania wobec pozwanego sankcji kredytu darmowego. Zdaniem Sądu Rejonowego, niezasadny był zarzut naruszenia obowiązku z art. 30 ust. 1 pkt 4 u.k.k., który nakłada na kredytodawcę obowiązek określenia w umowie całkowitej kwoty kredytu. Zgodnie z art. 5 pkt 7 u.k.k. przez całkowitą kwotę kredytu należy rozumieć maksymalną kwotę wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, sumę wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. W niniejszej sprawie całkowita kwota kredytu (bez kredytowanych kosztów kredytu) została wyszczególniona w § 1 ust. 3 umowy i została wskazana w prawidłowej wysokości. Brak jest podstaw do uznania, by zapisy umowy miały wprowadzać w tym zakresie w błąd powoda. Wbrew twierdzeniom powoda, wyrażone w § 1 ust. 1 umowy sformułowanie „kredyt” nie jest terminem pozaustawowym, a także jest terminem powszechnie stosowanym w mowie potocznej, a także zrozumiałym dla przeciętnie rozsądnego dorosłego człowieka. Wskazana w pkt I § 1 ust. 1 umowy kwota udzielonego kredytu, tj. 79.691,61 zł, zawierała w sobie kwotę prowizji, natomiast wymieniona w pkt I § 1 ust. 3 umowy „całkowita kwota kredytu” – zgodnie z ustawowym wymogiem – nie obejmowała kredytowanych kosztów kredytu (czyli w tym przypadku prowizji), w związku z czym jej wysokość wynosiła 75.904 zł. We wniosku o udzielenie kredytu powód wniósł również o udzielenie kredytu na pokrycie prowizji bankowej w kwocie 3.787,61 zł, w związku z czym kwota prowizji prawidłowo została potraktowana przez bank jako „kredytowany koszt kredytu” i prawidłowo nie została uwzględniona przy określaniu wysokości „całkowitej kwoty kredytu”. Za niezasadny Sąd Rejonowy uznał zarzut naruszenia obowiązku z art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k., który nakłada na kredytodawcę obowiązek określenia stopy oprocentowania kredytu, warunków stosowania tej stopy, a także okresów, warunków i procedury zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy. Wymóg ten został spełniony w § 3 umowy kredytu, gdzie wskazano, że kredyt jest oprocentowany według stałej stopy procentowej, która wynosi 8,99% w stosunku rocznym. Brak jest podstaw do uznania, by zawarte w § 3 ust. 2 umowy uprawnienie banku do podwyższenia stopy procentowej o 3 punkty procentowe, miało wprowadzać powoda w błąd, w sytuacji, gdy w umowie zostało określone w jakiej sytuacji mogłoby to nastąpić (tj. jedynie w przypadku niedostarczenia przez kredytobiorcę zaświadczenia o spłacie zobowiązania w innym banku, na który to m.in. cel został zaciągnięty przedmiotowy kredyt). Regulacja ta stanowiła swoistą sankcję w przypadku naruszenia umowy przez kredytobiorcę, uzależnioną jedynie od jego działania lub zaniechania, która to sytuacja w realiach sprawy w ogóle nie zaistniała w praktyce. Sąd Rejonowy stwierdził, że w pkt I § 3 ust. 1 umowy wskazano oprocentowanie „kredytu”, którego wysokość została w sposób jednoznaczny wskazana w pkt I § 1 ust. 1 umowy na kwotę 79.691,61 zł (kwota ta obejmowała prowizję). W tym kontekście za całkowicie bezzasadny Sąd Rejonowy uznał zarzut powoda, jakoby pozwany miał zataić przez powodem, że stopa oprocentowania odnosi się również do prowizji. To sam powód wniósł o udzielenie kredytu również na pokrycie prowizji bankowej, w związku z czym nie ulega wątpliwości, że kwestia ta musiała być znana powodowi i w żaden sposób nie została przed nim „zatajona” przez bank. W ocenie Sądu Rejonowego, za niezasadny należało uznać zarzut naruszenia obowiązku z art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k., który nakłada na kredytodawcę obowiązek określenia w umowie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta ustalonej w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia. Wymóg ten został spełniony w pkt I § 1 ust. 6 umowy ( (...) 11,06%) oraz w pkt I § 1 ust. 5 umowy (całkowita kwota do zapłaty – 107.908,05 zł). Zgodnie z art. 5 pkt 12 u.k.k. przez rzeczywistą roczną stopę oprocentowania ( (...)) należy rozumieć całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Zgodnie natomiast z art. 5 pkt 7 u.k.k. przy ustalaniu całkowitej kwoty kredytu nie uwzględnia się kredytowanych kosztów kredytu, który to kredytowany koszt kredytu w realiach sprawy stanowiła prowizja za udzielenie kredytu – tj. kwota 3.787,61 zł. W tym stanie rzeczy brak uwzględnienia kwoty prowizji przy ustalaniu wysokości (...) nie stanowił, zdaniem Sądu Rejonowego, uchybienia po stronie pozwanego, albowiem sposób wyliczenia (...) znajdował oparcie w przepisach ustawy (tj. wynikał z ustawowej definicji) i nie nosił znamion próby wprowadzenia konsumenta w błąd. Sąd Rejonowy uznał, że kwestia ustalenia prawidłowej wysokości (...) stanowiła w istocie problem prawny, w związku z czym postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 25 czerwca 2024 roku wniosek dowodowy powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu finansów i rachunkowości został pominięty. Sąd Rejonowy uznał za niezasadny zarzut naruszenia obowiązku z art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k., który nakłada na kredytodawcę obowiązek określenia w umowie zasad i terminów spłaty kredytu, w szczególności kolejności zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informacji o prawie, o którym mowa w art. 37 ust. 1 (tj. prawa do otrzymania na wniosek bezpłatnie harmonogramu spłaty). Wymóg ten został spełniony w pkt I § 4, pkt II § 2 – 4 umowy. Powodowi został przedstawiony harmonogram spłat kredytu. Za niezasadny Sąd Rejonowy uznał zarzut naruszenia obowiązku z art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k., który nakłada na kredytodawcę obowiązek określenia w umowie informacji o innych kosztach, które konsument zobowiązany jest ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności opłatach, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunków na jakich koszty te mogą ulec zmianie. Wymóg ten został wykonany w pkt II § 8 umowy. Sąd I instancji uznał także za niezasadny zarzut naruszenia obowiązku z art. 30 ust. 1 pkt 11 u.k.k., który nakłada na kredytodawcę obowiązek określenia w umowie informacji o rocznej stopie oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunkach jej zmiany oraz ewentualnych innych opłatach z tytułu zaległości w spłacie kredytu. Wymóg ten został wykonany w pkt I § 1 ust. 7 oraz II § 2 umowy. Za niezasadny Sąd Rejonowy uznał również zarzut naruszenia obowiązku z art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k., który nakłada na kredytodawcę obowiązek określenia w umowie terminu, sposobu i skutków odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązku zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwoty odsetek należnych w stosunku dziennym. Wymóg ten został wykonany w pkt I § 1 ust. 9 oraz II § 5 umowy. Za niezasadny został uznany zarzut naruszenia obowiązku z art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k., który nakłada na kredytodawcę obowiązek określenia w umowie prawa konsumenta do spłaty kredytu przed terminem. Wymóg ten został wykonany w pkt II § 4 umowy. Sąd Rejonowy wskazał, że celem instytucji z art. 45 u.k.k. jest ochrona praw konsumenta przed rażącym naruszaniem jego praw jako kredytobiorcy. Zdaniem Sądu Rejonowego, praktyczne zastosowanie sankcji kredytu darmowego z art. 45 u.k.k. winno być przede wszystkim uzależnione od ustalenia, czy nie doszło do wprowadzenia w błąd, oszukania, pokrzywdzenia konsumenta przez instytucję pożyczkową czy bank. W realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy nie stwierdził tego rodzaju działań po stronie pozwanego. Również sam powód przez okres 7 lat wykonywał przedmiotową umowę, nie zgłaszając w tym okresie wobec pozwanego żadnych wątpliwości, ani zastrzeżeń co do treści stosunku umownego, co w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego wskazywało, że umowa ta była zrozumiała dla powoda i została przez niego zaakceptowana.

Podstawa prawną rozstrzygnięcia były przepisy art. 45 u.k.k. w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 4, 6, 7, 8, 10, 11, 15, 16 u.k.k. Orzeczenie o kosztach procesu Sąd Rejonowy wydał na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł powód zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucił:

- naruszenie w sposób istotny przepisu postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez:

a)  dowolne, sprzeczne z treścią Umowy nr (...) z dnia 24.11.2015 r., nie wynikające z materiału dowodowego, przyjęcie, że:



z pkt 1 § 1 ust. 1 umowy ze sformułowania (...) - kwota w wysokości 79.691,61 zł zawiera informację, że w tej kwocie Kredytu znajduje się prowizja w wysokości 3.787,61 zł,



w pkt 1 § 3 ust. 1 umowy „całkowita kwota kredytu" — kwota w wysokości 75.904,00zł, nie obejmowała kredytowych kosztów prowizji,



a także wzięcie pod uwagę przy ocenie treści umowy wniosku o udzielnie kredytu, podczas gdy:



w umowie w pkt. II § 1 pkt 2) całkowita kwota Kredytu — suma wszystkich środków pieniężnych, które Bank udostępnia Kredytobiorcy na podstawie Umowy,



- z dyspozycji wypłaty oraz z umowy z pkt. I § 1 ust. 2 wynika, że Kredyt przeznaczony na spłatę zobowiązań Kredytobiorcy w bankach oraz na sfinansowanie potrzeb własnych,



w umowie w pkt. I § 5 ust. 5 W razie odstąpienia przez Kredytobiorcę od Umowy, Bank zwraca Kredytobiorcy niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni prowizję za udzielnie kredytu,

a w konsekwencji nieprawidłowe przyjęcie, że z umowy wynika, że w definicji Kredytu w kwocie 79.691,61 zł znajduje się prowizja w wysokości 3.787,61 zł, oraz że z definicji całkowita kwota Kredytu wynika, aby nie obejmowała kredytowych kosztów prowizji;

b)  błędne przyjęcie, że pozwany nie uwzględnił kwoty prowizji przy ustaleniu wysokości (...), podczas gdy zgodnie z pkt 1 § 1 ust. 6 umowy (...) została obliczona dla Kredytu (kwoty 79.691,61 zł), a nie dla całkowitej kwota kredytu (75.904,00 zł), co w konsekwencji doprowadziło do błędnego wbrew treści ustawy wskazania (...) oraz założeń przyjętych do jej wyliczenia bowiem - zgodnie z definicją rzeczywista roczna stopa oprocentowania - całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym (patrz: art. 5 pkt 12) u.k.k.);

c)  pominięcie przy ocenie stanu faktycznego zeznań powoda (rozprawa z dnia 25.06.2024 r., od 16:00 do 30:00), stanowiska pozwanego (z odpowiedzi na pozew patrz strona 22 i rozprawy z dnia 25.06.2024 r., od 16:00 do 30:00) - patrz art. 229 k.p.c., 230 k.p.c., z którego wynika, że umowa została jednostronnie przygotowana przez bank, nie podlegała negocjacji, a nadto, że powód nie został poinformowany, iż bank pobiera odsetki od kredytowanych kosztów prowizji, a pozwany bank to przyznał w toku postępowania, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego przyjęcia, że w niniejszej sprawie nie wystąpiła tzw. sankcja kredytu darmowego, w sytuacji gdy powód m.in. nie uzyskał właściwej informacji co się składa na całkowitą kwotę do zapłaty;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 45 u.k.k. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że wypełnienie obowiązków, o których mowa wart. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c u.k.k. należy dokonywać poprzez pryzmat: a) przesłanek z niego nie wynikających (wprowadzenia w błąd, oszukania, pokrzywdzenia konsumenta), b) odnoszących się do etapu wykonywania umowy (tj. etapu zastrzeżonego dla ewentualnych roszczeń odszkodowawczych), zamiast do oceny treści umowy na moment jej zawarcia, a w konsekwencji niezastosowanie niżej wskazanych przepisów, w zarzutach wskazanych poniżej;

b)  art. 30 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 5 pkt 7 u.k.k. oraz art. 30 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 5 pkt 8 u.k.k. poprzez ich niezastosowanie w stanie faktycznym sprawy w sytuacji, gdy w umowie nie została określona w sposób jednoznaczny definicja Kredytu, co składa się na jej kwotę oraz definicja całkowitej kwoty kredytu oraz co składa się na jej kwotę;

c)  art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. w zw. z art. 5 pkt 12) u.k.k.) poprzez ich błędną wykładnię i niezastosowanie polegające na przyjęciu, że w umowie nie została uwzględniona kwota prowizji przy ustaleniu wysokości (...), podczas gdy zgodnie z pkt 1 § 1 ust. 6 umowy (...) została obliczona dla Kredytu (kwoty 79.691,61 zł), a nie dla całkowitej kwota kredytu (75.904,00 zł), co w konsekwencji doprowadziło do błędnego wbrew treści ustawy wskazania (...) oraz założeń przyjętych do jej wyliczenia bowiem - zgodnie z definicją rzeczywista roczna stopa oprocentowania - całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym (patrz: art. 5 pkt 12) u.k.k.), a powyższe uzasadnienia zastosowanie tzw. sankcji kredytu darmowego w niniejszej sprawie;

d)  art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. w zw. z art. 5 pkt 8) u.k.k.) oraz 30 ust. 1 pkt 5 u.k.k. w zw. z art. 5 pkt 10) u.k.k.) poprzez ich niezastosowanie w sytuacji gdy pozwany naliczał odsetki od kredytowanej prowizji, a w umowie nie znajduje się informacja, że ramach całkowitej kwoty do zapłaty bank naliczył odsetki od prowizji, a tym samym w umowie nie podano wszystkich założeń przyjętych do obliczenia całkowitej kwoty do zapłaty, jak również informacji co składa się na kwotę, od której liczone jest oprocentowanie a powyższe uzasadnienia zastosowanie tzw. sankcji kredytu darmowego w niniejszej sprawie;

e)  art. 30 ust.1 pkt 8 u.k.k. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji, gdy w umowie nie zostały określone zasady w jaki sposób jest rozksięgowywana comiesięczna rata się na część odsetkową i kapitałową, natomiast konsument winien zostać szczegółowo poinformowany, w jaki sposób bank wylicza konkretną wysokość: części odsetkowej i części kapitałowej, co gwarantuje art. 37 ust. 2 pkt 1 u.k.k., a powyższe uzasadnienia zastosowanie tzw. sankcji kredytu darmowego w niniejszej sprawie;

f)  art. 30 ust. pkt 15 u.k.k. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji, gdy w umowie nie została zawarta informacja o skutku odstąpienia od umowy, obowiązku zwrotu udostępnionej kwoty kredytu, a także, iż konsumentowi przysługuje szczególne prawo odstąpienia od umowy na podstawie art. 53 ust. 2 u.k.k., a powyższe uzasadnienia zastosowanie tzw. sankcji kredytu darmowego w niniejszej sprawie;

g)  art. 30 ust. pkt 16 u.k.k. poprzez jego niezastosowanie w stanie faktycznym sprawy, w sytuacji gdy w umowie nastąpiło ograniczenie prawa konsumenta do możliwości skorzystania z przedterminowej spłaty kredytu w określony sposób oraz nie została określona procedura wcześniejszej spłaty kredytu, a powyższe uzasadnienia zastosowania tzw. sankcji kredytu darmowego w niniejszej sprawie;

h)  art. 30 ust. pkt 10 u.k.k. poprzez jego niezastosowanie w stanie faktycznym sprawy, w sytuacji gdy w umowie nie zostały w sposób jednoznaczny i precyzyjny wskazane warunki w jakich bank ma obowiązek zwiększyć lub zmniejszyć określone opłaty, a także pozostawienie wyłącznie w dyspozycji banku możliwości uwzględnia jednej, niektórych lub wszystkie okoliczności, w proporcjach, w jakich mają one wpływ na zmianę kosztów faktycznie ponoszonych przez bank w związku ze świadczeniem, bez wskazania nawet rodzaju kosztów ponoszonych przez bank, nie mówiąc o ich wysokości, chociażby ze wskazaniem górnej granicy, a powyższe uzasadnienia zastosowanie tzw. sankcji kredytu darmowego w niniejszej sprawie.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda 29 590,69 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 02.03.2024 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. Dodatkowo skarżący wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Sąd Okręgowy podziela istotne dla rozstrzygnięcia sprawy ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne, jak też podziela ocenę prawną tych ustaleń dokonaną przez Sąd pierwszej instancji.

Niezasadne są zarzuty naruszenia art. 233§1 k.p.c. Sąd Rejonowy dokonał ustaleń w oparciu o ocenę dowodów zgodną z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego czemu dał wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, zaś skarżący oceny tej skutecznie nie podważył.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w treści ar. 233§1 k.p.c., Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, a zatem z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu. W szczególności skarżący powinien wykazać, jakie kryteria oceny naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając. Strona, która chce podważyć sędziowską ocenę dowodów, nie może ograniczyć się do przedstawienia własnej oceny, nawet jeśli jej ocena jest przekonująca. Taki sposób podważania sędziowskiej oceny stanowi polemikę z oceną dokonaną przez Sąd I instancji i nie może odnieść skutku. Jeśli tylko z materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne. Zatem dopóki skarżący nie wykaże istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności oceny z doświadczeniem życiowym, braku wszechstronności, czy też bezzasadnego pominięcia dowodów, które prowadzą do wniosków odmiennych, nie można uznać, że Sąd naruszył wskazany przepis. Sąd Rejonowy dokonał ustaleń w sprawie niniejszej na podstawie dokumentów zgromadzony w aktach sprawy w szczególności umowy nr (...) kredytu gotówkowego oraz o kartę kredytową, dyspozycji wypłaty kredytu konsolidacyjnego, upoważnienia kredytobiorcy, oświadczenia o poddaniu się egzekucji, historii spłaty kredytu, oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, wniosku o udzielenie kredytu, zaświadczenia o spłacie kredytu. Sąd pierwszej instancji dokonał oceny całokształtu materiału dowodowego, w tym dowodu w postaci wniosku o udzielenia kredytu celem ustalenia jaki był zamiar powoda i jego intencje w zakresie dotyczącym prowizji. Z wniosku o udzielenie kredytu złożonego w dniu 24 listopada 2015 roku wprost wynika, że D. M. wnosił o udzielenie mu kredytu gotówkowego w kwocie 75.904 zł oraz kredytu na pokrycie opłat, tj. prowizji bankowej w wysokości 3.787,61 złotych (wniosek o udzielenie kredytu, k. 79). Ponadto z wniosku o udzielenie kredytu wynika, że powód był wówczas zatrudniony na kierowniczym stanowisku w sektorze finanse (k.79). A zatem był zatrudniony w branży finansowej na stanowisku kierowniczym, co wskazuje na to, że świadomie złożył wniosek o udzielenie kredytu również na pokrycie prowizji banku. Wskazać należy, iż, wbrew twierdzeniom apelacji, z zeznań powoda złożonych na rozprawie w dniu 25 czerwca 2024 roku wynika, że powód był świadomy tego, że prowizja jest również objęta kredytem. Powód zeznał bowiem, że pracownik banku dodał prowizję do kredytu, a powód wiedział o tym (zeznania powoda, k. 250, protokół rozprawy z 25.06.2024r., 00:16:24). Dopiero w dalszej części zeznań powód podaje, że nie został poinformowany, że będą naliczane odsetki od prowizji. Jednocześnie powód zeznał, że wcześniej nie wiedział, że to nie jest zgodne z prawem dlatego dopiero teraz złożył pozew (k.250). W tym zakresie zeznania powoda są niewiarygodne, gdyż twierdzeniom powoda, że nie został poinformowany, iż odsetki będą naliczane od prowizji przeczy treść wniosku o udzielenie kredytu, treść umowy kredytu, a także twierdzenie powoda, iż wiedział o doliczeniu kwoty prowizji do kwoty kredytu. Powód zeznał, że zapoznał się z treścią umowy przy jej zawieraniu, a nadto spłacił cały kredyt wraz z odsetkami, w tym odsetkami od prowizji, zgodnie z harmonogramem. Wbrew twierdzeniom apelacji, pozwany nigdy nie przyznał jakoby nie poinformował powoda o tym, że pobiera odsetki od kredytowanych kosztów prowizji (por. odpowiedź na pozew, k.61-72, stanowisko pozwanego na rozprawie w dniu 25 czerwca 2024r., k.250-250 verte). Wobec treści umowy, treści wniosku o udzielenie kredytu i zeznań powoda Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił, że pozwany bank wypełnił obowiązki informacyjne, które na nim ciążyły na podstawie ustawy o kredycie konsumencki zaś powód miał świadomość, że koszty kredytu w postaci prowizji banku są kredytowane i zgodnie z treścią umowy są od nich pobierane odsetki. Sąd pierwszej instancji dokonał wnikliwej analizy postanowień umowy kredytu ustalenia Sądu co do treści umowy są prawidłowe, wynikające z postanowień umowy kredytu, a dokonana przez Sąd pierwszej instancji ocena tego dowodu odpowiada zasadom logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. W szczególności Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił, że w pkt I §1 ust. 1 strony umowy postanowiły, że bank udziela kredytobiorcy kredytu w wysokości 79.691,61 zł. Wskazana w tym postanowieniu umowy kwota obejmowała całkowitą kwotę kredytu, bez kredytowanych kosztów kredytu, wynoszącą 75.904 zł oraz kwotę kredytowanej prowizji wynoszącą 3.787, 61 zł. W treści umowy wyraźnie wskazano, że kwota 75.904 zł to całkowita kwota kredytu bez kredytowanych kosztów kredytu ( pkt I §1 ust. 3 umowy). To postanowienie umowy i rozumienie całkowitej kwoty kredytu jest zgodne z definicją wynikającą z art. 5 pkt 7 ustawy o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1362), zgodnie z którym całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. A zatem obowiązek informacyjny banku został zrealizowany. W zakresie dotyczącym wskazanej w umowie wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania umowa stanowiła, że została ona obliczona zgodnie z wzorem matematycznym wskazanym w załączniku nr 4 do ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim przy założeniu, że kwota kredytu została uruchomiona w całości, z oprocentowaniem obowiązującym w dacie zawarcia umowy, umowa będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta oraz bank i kredytobiorca wypełnią zobowiązania wynikające z umowy w terminach i na warunkach określonych w umowie. W świetle załącznika nr 4 do ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim rzeczywistą roczną stopę oprocentowania stanowiącą całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, kredytodawca lub pośrednik kredytowy, oblicza zgodnie z następującym wzorem matematycznym:

Poszczególne litery i symbole użyte we wzorze oznaczają: x- rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, m - numer kolejny ostatniej wypłaty raty kredytu, k- numer kolejny wypłaty, zatem 1 ≤k ≤ m, Ck -kwotę wypłaty k, tk- okres, wyrażony w latach lub ułamkach lat, między dniem pierwszej wypłaty a dniem każdej kolejnej wypłaty, zatem t1 = 0, m' - numer kolejny ostatniej spłaty lub wnoszonych opłat, l -numer kolejny spłaty lub wnoszonych opłat, D1 - kwotę spłaty lub wnoszonych opłat, S1 -okres, wyrażony w latach lub ułamkach lat, między dniem pierwszej wypłaty a dniem każdej spłaty lub wniesienia opłat. Jednocześnie przy obliczaniu (...) przyjmuje się założenia wynikające z treści ust. 3 i 4 tego załącznika. Litera Ck -oznacza wartość całkowitej kwoty kredytu czyli kwoty pomniejszonej o kredytowane koszty kredytu, natomiast wysokość prowizji oraz naliczone odsetki są uwzględnione jako element poszczególnych spłat kredytobiorcy w ramach rat ujętych we wzorze jako wartości poszczególnych rat spłacanych w okresie kredytowania (D1). W świetle definicji zawartej w art. 5 pkt 12 ustawy o kredycie konsumenckim rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Zatem w świetle treści art. 5 ust. 7 cytowanej ustawy uznać należy, że trafne jest ustalenie Sądu pierwszej instancji, iż informacja dotycząca wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania została w umowie przedstawiona zgodnie z definicją rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz obliczona zgodnie wzorem wynikającym z załącznika nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim oraz z założeniami wynikającymi z tego załącznika. Twierdzenie skarżącego w tym zakresie jest całkowicie pozbawione podstaw. Z treści umowy wprost wynika bowiem, że została ona obliczona zgodnie z wzorem matematycznym wskazanym w załączniku nr 4 do ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim i takie też wnioski wynikają ze stanowiska pozwanego wyrażonego w odpowiedzi na pozew, odpowiedzi na apelację i wyrażonego na rozprawie apelacyjnej (por. stanowisko pełnomocnika pozwanego k.446 , załącznik do protokołu rozprawy, k. 458-460).

Odnosząc się do zarzutów naruszenia prawa materialnego w pierwszej kolejności, należy wskazać, że Sąd Rejonowy prawidłowo stwierdził, że został zachowany przez skarżącego termin do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Sankcja kredytu darmowego jest instytucją uregulowaną w art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Jednakże zgodnie z art. 45 ust. 5 ustawy, uprawnienie to wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Treść art. 45 ust. 5 u.k.k. nie wskazuje na to, iż w przepisie tym chodzi o wykonanie umowy przez kredytodawcę. Sąd Okręgowy podziela ocenę Sądu pierwszej instancji, że brak jest podstaw do łączenia pojęcia wykonania umowy z wypłatą kwoty kredytu przez bank. Skoro ustawodawca nie odwołuje się do wykonania umowy przez jedną z jej stron (kredytodawcę) to uznać należy, że chodzi o wykonanie umowy przez obie strony umowy, tj. zarówno kredytodawcę, jak i kredytobiorcę. W typowych wypadkach umowę o kredyt konsumencki uznaje się za wykonaną w dniu, w którym konsument spłacił ostatnią należność z tytułu tej umowy na rzecz kredytodawcy. Możliwe są jednak sytuacje, w których ostatnia czynność w ramach stosunku kredytu konsumenckiego należy do kredytodawcy. Wówczas roczny terani określony w art. 45 ust. 5 u.k.k. biegnie od daty dokonania tej czynności przez kredytodawcę (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1.07.2019r., V ACa 118/18, uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dn. 27.08.2024 r., II Ca 759/24, LEX nr 3764262). Zatem zasadnie Sąd Rejonowy ustalił, że wykonanie umowy nastąpiło w dniu całkowitej spłaty zaciągniętego kredytu. Powód w niniejszej sprawie całkowicie spłacił kredyt w dniu 3 marca 2023 roku (k. 36-39). Natomiast oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego w trybie art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim powód złożył pozwanemu w dniu 28 lutego 2024 roku (oświadczenie, k. 40). W związku z powyższym Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że zachowany został roczny termin wynikający z art. 45 ust. 5 ustawy o kredycie konsumenckim.

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim (w dalszej części uzasadnienia u.k.k.) poprzez przyjęcie, że wypełnienie obowiązków, o których mowa w art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c u.k.k. należy dokonywać poprzez pryzmat przesłanek z niego wynikających lub odnoszących się do etapu wykonywania umowy, zamiast do oceny treści umowy na moment jej zawarcia. Jak wynika to z uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sąd pierwszej instancji dokonał oceny wypełnienia przez pozwany bank obowiązków wynikających z art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c u.k.k. na podstawie treści umowy kredytu i treści przepisów ustawy o kredycie konsumenckim nie zaś w oparciu o przesłanki nie wynikające z art. 45 u.k.k. i nie zmienia tego fakt, iż w podsumowaniu swoich wywodów Sąd Rejonowy zawarł ogólne stwierdzenie dotyczące celu, któremu powinien służyć przepis art. 45 u.k.k. Również fakt wykonywania umowy przez 7 lat przez konsumenta został przez Sąd Rejonowy powołany jedynie ubocznie jako okoliczność wskazująca na to, że umowa była dla powoda zrozumiała i przez niego akceptowana (por. uzasadnienie wyroku, k. 263), nie zaś jako okoliczność dotyczącą treści umowy zawartej między stronami i tym samym wpływająca na ocenę wywiązania się przez bank z obowiązków przestrzegania przepisów wymienionych w art. 45 ust. 1 u.k.k.

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 5 pkt 7 u.k.k. w zw. z art. 5 pkt 8 u.k.k., poprzez nie wskazanie w umowie w sposób jednoznaczny definicji kredytu oraz co składa się na jego kwotę, a także definicji całkowitej kwoty kredytu oraz co składa się na jego kwotę. Jak to już wskazano w części uzasadnienia dotyczącej zarzutów naruszenia art. 233§1 k.p.c. umowa kredytu zawarta przez powoda z pozwanym bankiem w dniu 24 listopada 2015 roku w sposób precyzyjny określała kwotę udzielonego kredytu, wysokość całkowitej kwoty kredytu bez kredytowanych kosztów kredytu, wysokość kredytowanych kosztów kredytu, wysokość odsetek za cały okres kredytowania. Wbrew twierdzeniom powoda, wyrażone w pkt I §1 ust. 1 umowy sformułowanie „kredyt” nie jest terminem pozaustawowym. Udzielanie kredytów należy do czynności bankowych (por. art. 5 ust. 1 pkt 3 Prawa bankowego, Dz.U. z 2024r., poz. 1646) i zdań banków. Umowa kredytu została zdefiniowana w art. 69 Prawa bankowego i w świetle tej definicji przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa o kredyt konsumencki została zdefiniowana w art. 3 u.k.k. i za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego. Trafnie Sąd pierwszej instancji wskazał, że termin kredyt jest terminem powszechnie stosowanym u zrozumiałym dla przeciętnie rozsądnego dorosłego człowieka. D. M. wnosił o udzielenie mu kredytu gotówkowego w kwocie 75.904 zł oraz kredytu na pokrycie opłat, tj. prowizji bankowej w wysokości 3.787,61 złotych (k.79). Z całą pewnością zatem termin „kredyt” był dla niego zrozumiały. W pkt I §1 ust. 1 strony umowy kredytu postanowiły, że bank udziela kredytobiorcy kredytu w wysokości 79.691,61 zł. Wskazana w tym postanowieniu umowy kwota obejmowała całkowitą kwotę kredytu, bez kredytowanych kosztów kredytu, wynoszącą 75.904 zł oraz kwotę kredytowanej prowizji wynoszącą 3.787, 61 zł. W treści umowy wyraźnie wskazano, że kwota 75.904 zł to całkowita kwota kredytu bez kredytowanych kosztów kredytu (pkt I §1 ust. 3 umowy). Powtórzyć zatem należy, że postanowienia umowy kredytu i rozumienie całkowitej kwoty kredytu wskazane w umowie kredytu jest zgodne z definicją wynikającą z art. 5 pkt 7 u.k.k., zgodnie z którym całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 30 ust. 7 w zw. z art. 5 pkt 8 u.k.k. wskazać należy, że w umowie kredytu wskazano w pkt I §1 ust. 6 rzeczywistą roczną stopę oprocentowania wynoszącą 11,06% oraz w pkt I §1 ust. 5 całkowitą kwotę do zapłaty (stanowiąca sumę kwoty kredytu i całkowitego kosztu kredytu) wynoszącą 107.908,05 zł wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia. W świetle definicji zawartej w art. 5 pkt 12 u.k.k. rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania została wskazana na podstawie obliczeń zgodnych z wzorem matematycznym wskazanym w załączniku nr 4 do ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim przy założeniu, że kwota kredytu została uruchomiona w całości, z oprocentowaniem obowiązującym w dacie zawarcia umowy, umowa będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta oraz bank i kredytobiorca wypełnią zobowiązania wynikające z umowy w terminach i na warunkach określonych w umowie, co zostało w umowie wyraźnie określone (pkt I §1 ust. 6 umowy). W treści umowy odwołano się zatem wprost do załącznika nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim. W ocenie Sądu Okręgowego, dla wypełnienia obowiązku informacyjnego banku wynikającego z art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. było to wystarczające. Jak wynika to z części uzasadnienia dotyczącej zarzutów naruszenia art. 233§1 k.p.c. rzeczywistą roczną stopę oprocentowania stanowiącą całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, kredytodawca lub pośrednik kredytowy, oblicza zgodnie z podanym wyżej wzorem matematycznym i wskazanymi w załączniku założeniami. Z uwagi na to, że ustawodawca wprowadzając wzór skorzystał z zaawansowanego algorytmu matematycznego z obszaru finansów oraz matematyki finansowej, brak było potrzeby przytaczania w treści umowy zarówno powyższego wzoru, jak i wyjaśnienia wszystkich użytych we wzorze liter. Za wystarczające uznać należy przywołanie w treści umowy (tj. w pkt I §1 ust. 6 umowy) załącznika nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim oraz wskazanie w treści umowy podanych w niej założeń. W świetle art. 5 ust. 8 u.k.k. całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu. Została ona wskazana w pkt I §1 pkt 5 umowy i wynosi 107.908,05 zł. W umowie podano wysokość kredytu – 79.691,61 zł, całkowitą kwotę kredytu (bez kredytowanych kosztów kredytu) – 75.904zł, całkowity koszt kredytu wynoszący 32.004,05 zł, na który składa się prowizja w wysokości 3.787,61 zł i odsetki za cały okres kredytowania wynoszące 28.216,44 zł oraz całkowitą kwotę do zapłaty stanowiącą sumę całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu wynoszącą 107.908,05 zł (por. pkt I §1 ust. 1, 3, 4 i 5 umowy).

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 30 ust 1 pkt 7 u.k.k. w zw. z art. 5 pkt 12 u.k.k., poprzez przyjęcie, że w umowie nie została uwzględniona kwota prowizji przy ustaleniu wysokości (...), podczas gdy zgodnie z pkt 1 § 1 ust. 6 umowy (...) została obliczona dla kredytu, a nie dla całkowitej kwoty kredytu, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego wbrew treści ustawy wskazania (...) oraz założeń przyjętych do jej wyliczenia. Jak to wcześniej zostało podniesione rzeczywista roczna stopa oprocentowania została w umowie wskazana na podstawie obliczeń zgodnych z wzorem matematycznym zawartym w załączniku nr 4 do ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim przy założeniu, że kwota kredytu została uruchomiona w całości, z oprocentowaniem obowiązującym w dacie zawarcia umowy, umowa będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta oraz bank i kredytobiorca wypełnią zobowiązania wynikające z umowy w terminach i na warunkach określonych w umowie. Została ona wskazana prawidłowo jako całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym (art. 5 ust. 12 u.k.k.). Zgodnie z art. 5 ust. 7 u.k.k., całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. W świetle wyjaśnień i wyliczeń pozwanego wskazanych w odpowiedzi na pozew do obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania przyjęto, zgodnie z definicją ustawową oraz wytycznymi wynikającymi z załącznika nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim wartość całkowitej kwoty kredytu czyli kwoty pomniejszonej o kredytowane koszty kredytu (litera Ck). Natomiast wysokość prowizji oraz naliczone odsetki zostały uwzględnione jako element poszczególnych spłat kredytobiorcy w ramach rat ujętych we wzorze jako wartości poszczególnych rat spłacanych w okresie kredytowania (D1). Dokładny sposób wyliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania został przedstawiony w odpowiedzi na pozew (k.66) i załączniku do protokołu rozprawy apelacyjnej (k. 458-460 verte). Zatem twierdzenie skarżącego, że rzeczywista roczna stopa procentowa została wskazana wbrew przepisom ustawy nie znajduje uzasadnienia.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k., umowa kredytu powinna zawierać, rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez kredytobiorcę ustaloną w dniu zawarcia umowy kredytu wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia. Powyższy wymóg został spełniony w pkt I § 1 ust. 5 i 6 umowy kredytu z dnia 24 listopada 2015 roku. W § 1 wskazano, że rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosi 11,06%. Nadto podano, że rzeczywista roczna stopa oprocentowania dla kredytu jest obliczana zgodnie ze wzorem matematycznym wskazanym w załączniku nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim przy założeniu, że kwota kredytu została uruchomiona w całości, z oprocentowaniem obowiązującym w dacie zawarcia umowy, umowa będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta oraz bank i kredytobiorca wypełnią zobowiązania wynikające z umowy w terminach i na warunkach określonych w umowie. Z kolei w pkt I § 1 ust. 5 umowy wskazano, że całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę (suma całkowitej kwoty kredytu i całkowitego kosztu kredytu) wynosi 107.908,05 zł. W pkt I § 1 ust. 3 umowy wskazano, że całkowita kwota kredytu – bez kredytowanych kosztów kredytu -wynosi 75.904,00 zł, zaś w pkt I §1 ust. 4 umowy określono, że całkowity koszt kredytu wynosi 32.004,05 zł, na którą to kwotę składają się: prowizja z tytułu udzielenia kredytu 3.787,61 zł i odsetki za cały okres kredytowania w wysokości 28.216,44 zł. W świetle powyższego umowa kredytu zawierała wszystkie elementy wymienione w art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k., w szczególności określenie (...) i całkowitej kwoty kredytu do zapłaty przez kredytobiorcę na dzień zawarcia umowy, wraz z założeniami przyjętymi do jej obliczenia. Powód zawierając umowę kredytu posiadał informację jaką kwotę kredytu otrzymuje do dyspozycji, jaka kwota stanowi całkowitą kwotę kredytu (bez kredytowanych kosztów kredytu), jaki jest całkowity koszt kredytu, w tym ile wynosi kredytowana prowizja oraz ile wynoszą odsetki za cały okres kredytowania, ile wynosi oprocentowanie kredytu w stosunku rocznym i rzeczywista roczna stopa procentowa. Wyliczenia rzeczywistej rocznej stopy procentowej były oparte na wytycznych zawartych w załączniku nr 4 ustawy o kredycie konsumenckim.

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. w zw. z art. 5 pkt 8 u.k.k. oraz art. 30 ust. 1 pkt 5 u.k.k. w zw z art. 5 pkt 10 u.k.k., poprzez brak wskazania w umowie kredytu informacji dotyczącej, że w ramach całkowitej kwoty do zapłaty bank naliczył odsetki od prowizji, a tym samym w umowie nie podano wszystkich założeń przyjętych do obliczenia całkowitej kwoty do zapłaty, jak również informacji co składa się na kwotę, od której liczone jest oprocentowanie. Z dokumentów załączonych do akt sprawy wynika, że powód wnioskował nie tylko o udzielenie kredytu w kwocie 75.904 zł na cele związane z remontem, wykończeniem, wyposażeniem nieruchomości oraz spłatę innych zobowiązań ale również o udzielenie kredytu na pokrycie prowizji bankowej w wysokości 3.787,61 zł (k.79). W świetle art. 110 Prawa bankowego bank może pobierać przewidziane w umowie prowizje i opłaty z tytułu wykonywanych czynności bankowych. Również przepisy art. 69 ust. 1 oraz art. 69 ust. 2 pkt 9 Prawa bankowego przewiduje możliwość pobierania przez bank prowizji przygotowawczej z tytułu udzielenia kredytu. Stanowi ona obok odsetek kapitałowych dodatkowe wynagrodzenie banku za faktyczna gotowość do wykonania umowy kredytowej i wydania kredytobiorcy na jego żądanie określonej sumy kredytu. Obowiązek zapłaty prowizji przygotowawczej może powstać już w chwili oddania przez bank sumy kredytu do dyspozycji kredytobiorcy. Jeśli kredytobiorca zdecyduje się na zapłatę prowizji nie ze środków własnych, które by przekazał bankowi lecz ze środków, o których udostępnienie umówił się z bankiem to środki przekazane na ten cel kredytobiorcy zwiększają jego zadłużenie kredytowe, które powinno być spłacane zgodnie z harmonogramem i z obciążeniem odsetkowym uzgodnionym przez strony (por. wyrok SN z 18.05.2017r., I CSK 540/16, postanowienie SN z 15.06.2023r., I CSK 4175/22, Lex nr 3569756). Wskazać dodatkowo należy, że żaden przepis ustawy nie wyłącza pobierania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu. Nie ma podstawy prawnej do ograniczania możliwości naliczania odsetek tylko do kapitału kredytu pozostawionego kredytobiorcy do rozdysponowania na cele nieobejmujące samego sfinansowania kredytu, czyli służącego wyłącznie realizacji zamierzeń, które skłoniły konsumenta do zaciągnięcia kredytu. Gdy uzyskanie kredytu łączy się z poniesieniem dodatkowych kosztów, takich jak prowizje, opłaty przygotowawcze, itp., a jednocześnie kredytobiorca nie posiada własnych środków na ich pokrycie bądź nie chce tego uczynić ze swoich funduszy, to również takie sumy mogą zostać udostępnione przez kredytodawcę, czyli skredytowane. Przyjęcie odmiennego stanowiska oznaczałoby ograniczenie możliwości udzielenia kredytu z uwagi na jego cel (kredytowanie kosztów), do czego nie ma podstaw. W takiej sytuacji kredytobiorca także korzysta z cudzego kapitału, a kredytodawca jest uprawniony do pobrania z tego tytułu odsetek. Możliwości poddania oprocentowaniu kredytowanych kosztów kredytu (np. prowizji) nie wykluczają przepisy ustawy o kredycie konsumenckim, ani implementowanej w nich dyrektywy 2008/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.Urz.UE.L 133 z 22 maja 2008 r.). Przepis art. 5 ust. 7 u.k.k. stanowi, że całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Z kolei przepis art. 5 pkt 10 u.k.k. stanowi że stopa oprocentowania kredytu to stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. Zatem przepisy art. 5 pkt 7 i art. 5 pkt 10 u.k.k. posługują się różnymi pojęciami. Drugi z nich odnosi stopę oprocentowania kredytu do kwoty wypłaconej konsumentowi, a nie do całkowitej kwoty kredytu. Całkowita kwota kredytu jest pojęciem zdefiniowanym na potrzeby ustawy, służącym, między innymi, do obliczania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (art. 5 pkt 12 u.k.k.) czy maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu (art. 36a u.k.k.). Wprawdzie przy jej określaniu posłużono się formułą "kwoty udostępnianej konsumentowi", jednak wyraźnie wyłączono z zakresu tego terminu kredytowane koszty kredytu. W art. 5 pkt 10 u.k.k. nie użyto pojęcia całkowitej kwoty kredytu, nie odwołano się do art. 5 pkt 7, ani też nie powtórzono tego wyłączenia. Stanowisko dotyczące możliwości zastrzeżenia odsetek od kredytowanych kosztów kredytu zostało wyrażone w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych (min. wyrok SN z dnia 22.02.2023r., (...) 786/22, postanowienie SN z dnia 15.06.2023r., I CSK 4175/22, uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 29 maja 2025 roku II Ca 614/25, Lex nr 3891788, z dnia 27.08.2024r., II Ca 759/24, Lex nr 3764262).

Skoro powód zgodnie ze swoim wnioskiem otrzymał kredyt w kwocie 75.904 zł na cele określone we wniosku oraz kredyt w kwocie 3.787,61 zł na pokrycie prowizji bankowej i strony w umowie wskazały jednoznacznie, że bank udziela kredytu w kwocie 79.691,61 zł (pkt I §1 ust. 1 umowy) to odsetki są naliczane od kwoty kredytu wynoszącej 79.691,61 zł. Do istoty umowy kredytu należy obowiązek kredytodawcy zapłaty odsetek od kwoty kredytu. Skredytowanie kosztów umowy, doliczenie ich do sumy dłużnej i oprocentowanie tak powstałej kwoty, nastąpiło zgodnie z wolą powoda. Sama okoliczność, że kredyt w kwocie 75.904 złotych i kredyt na sfinansowanie prowizji w kwocie 3.787,61 zł zostały zaciągnięte w jednej umowie i w jednej instytucji, nie mogą prowadzić do zróżnicowania sytuacji prawnej pod względem prawa do pobierania odsetek. Środki przekazane na poczet prowizji zwiększyły zadłużenie kredytowe, które powinno być spłacane zgodnie z harmonogramem i z obciążeniem odsetkowym uzgodnionym przez strony. W świetle §3 ust. 1 umowy kredytu kredyt był w zasadzie oprocentowany według stałej stopy procentowej wynoszącej 8,99% w stosunku rocznym.

Niezasadny okazał się również zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k., który nakłada na kredytodawcę obowiązek określenia w umowie zasad i terminów spłaty kredytu, w szczególności kolejności zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informacji o prawie wynikającym z art. 37 ust.1 tj. prawa do otrzymania na wniosek bezpłatnie harmonogramu spłaty. Zasadnie Sąd Rejonowy uznał, że obowiązek określony w art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k., został przez pozwanego wypełniony o czym świadczy treść pkt I § 4 umowy oraz pkt II §2 -4 umowy. W umowie kredytu podano, że spłata kredytu nastąpi w 84 miesięcznych równych ratach kapitałowo-odsetkowych wraz z innymi należnościami wynikającymi z umowy wskazanymi w harmonogramie spłat. Została wskazana wysokość i termin zapłaty pierwszej raty oraz następnych, a także wysokość i termin spłaty ostatniej raty. Jednocześnie wskazano sposób w jaki będą pobierane powyższe raty. Zamieszczono również informację, że harmonogram spłat dostarczany jest kredytobiorcy w terminie 14 dni od dnia uruchomienia kredytu (k.23-24). Powód nie kwestionował otrzymania harmonogramu spłat. Szczegółowe zasady spłaty kredytu zostały określone w pkt II §2 umowy kredytu. Umowa regulowała spłatę zadłużenia w innym banku i przedterminową spłatę kredytu (pkt II §2 i 3 umowy). Tym samym zarzut skarżącego w tym zakresie nie zasługiwał na uwzględnienie.

Za niezasadny należało uznać zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k., poprzez brak wskazania w umie kredytu informacji o skutkach odstąpienia od umowy oraz obowiązku zwrotu udostępnionej kwoty kredytu w okolicznościach spełnienia przesłanek z art. 53 ust. 2 u.k.k. W niniejszej sprawie powyższy obowiązek został spełniony w pkt I §1 ust. 9 umowy oraz pkt II § 2 pkt 7 umowy i pkt II §5 umowy. Umowa wskazywała termin, sposób i skutki odstąpienia od niej przez konsumenta, skutki odstąpienia od umowy, w tym wskazywała wysokość odsetek należnych w stosunku dziennym w przypadku odstąpienia od umowy przez kredytobiorcę wynoszących 19,90 zł (pkt I §1 ust. 9), nadto strony umowy ustaliły zasady obliczania należnych odsetek (pkt II § 2 pkt 7). Szczegółowo zatem zostały wskazane warunki odstąpienia kredytobiorcy od umowy. Jednocześnie brak jest podstaw do twierdzenia, że pozwany winien wskazywać na inne warunki i podstawy skorzystania z prawa odstąpienia od umowy kredytu, aniżeli wynikające z art. 53 ust. 1 u.k.k. Jednocześnie przedmiotowa umowa zawierała załącznik w postaci wzoru oświadczenia o odstąpieniu.

Niezasadny okazał się również zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k., który nakłada na kredytodawcę obowiązek określenia w umowie, prawa konsumenta do spłaty kredytu przed terminem. Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że obowiązek ten został przez pozwanego wypełniony w pkt II § 4 umowy. W umowie przewidziano, że kredytobiorca ma prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie. Przewidziano w jaki sposób kredytobiorca może dokonać wcześniejszej spały, określono procedurę spłaty kredytu przed terminem oraz jej skutki.

Skarżący zarzucił również naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k., poprzez nie wskazanie w umowie warunków w jakich bank ma obowiązek zwiększyć lub zmniejszyć określone opłaty, a także pozostawienie wyłącznie w dyspozycji banku możliwości uwzględnienia jednej, niektórych lub wszystkich okoliczności, w proporcjach jakie mają one wpływ na zmianę kosztów faktycznie ponoszonych przez bank w związku ze świadczeniem, bez wskazania nawet rodzaju kosztów ponoszonych przez bank, ich wysokości ani górnej granicy. Zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie. Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że obowiązek informacyjny banku został wykonany. W pkt II § 8 umowy kredytu wskazano informacje o kosztach, opłatach, prowizjach i marżach oraz kosztach usług dodatkowych. Dodatkowo określono szczegółowo jakie zmiany kosztów i działalności mogą wpłynąć na zmianę taryfy opłat i prowizji oraz wskazano z jaka częstotliwości zmiany mogą zachodzić. Kredytobiorca został równie poinformowany o prawie i sposobie wypowiedzenia umowy w przypadku zmiany. W zakresie twierdzeń powoda o braku precyzji i jasności postanowień przedmiotowej umowy wskazujących okoliczności, w jakich może dojść do zmian kosztów kredytu, wskazać należy, iż art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. ustanawia obowiązek informacyjny, który został przez pozwanego spełniony. Przepis ten przewiduje obowiązek do poinformowania o kosztach i opłatach związanych z umową o kredyt konsumencki oraz warunkach, na jakich koszty te mogą ulec zmianie. Umowa kredytu w niniejszej sprawie nie tylko zawiera powyższe informacje, ale także zawiera szereg informacji doprecyzowujących zasady zmiany tsryfy opłat i prowizji o charakterze gwarancyjnym. Z tego względu brak jest podstaw do czynienia pozwanemu zarzutów dotyczących rzekomego naruszenia wskazanego przepisu.

Odnosząc się do oświadczenia Rzecznika (...) z dnia 31 grudnia 2024 roku zawierającego pogląd istotny dla przedmiotowej sprawy (k.408-417) stwierdzić należy, iż Sąd Okręgowy za niezasadne uznał wskazane przez (...) uchybienia w zakresie wskazania całkowitej kwoty kredytu oraz rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania ( (...)), które to uchybienia w ocenie rzecznika wystąpiły na skutek naliczenia oprocentowania od kredytowanych kosztów kredytu. Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska Rzecznika (...) w zakresie dotyczącym możliwości pobierania odsetek od kredytu udzielonego w celu pokrycia kosztów kredytu (prowizji banku) oraz w zakresie dotyczącym sformułowań zawartych w umowie kredytu. Jak to wykazano powyżej umowa w sposób jasny i czytelny wskazuje kwotę udzielonego kredytu, a także, zgodnie z postanowieniami art. 30 ust. 1 pkt 4 u.k.k. i definicją zawarta w art. 5 ust. 7 u.k.k. całkowitą kwotę kredytu oraz zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 7 i definicją zawarta w art. 5 ust. 1 pkt 12 rzeczywistą roczną stopę oprocentowania. Treść umowy jest jasna i zrozumiała dla przeciętnego odbiorcy. Ponadto, w ocenie Sądu Okręgowego, stanowisko rzecznika w zakresie możliwości pobierania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu nie znajduje uzasadnienia, co zostało szczegółowo wyjaśnione przy okazji omówienia zarzutu naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. w zw. z art. 5 pkt 8 u.k.k. oraz art. 30 ust. 1 pkt 5 u.k.k. w zw. z art. 5 pkt 10 u.k.k. Umowa zawiera również informacje, o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. (należy uznać, iż oświadczenie Rzecznika (...) zawiera oczywistą omyłką na str. 10 polegającą na wskazaniu art. 31 ust. 1 pkt 15 u.k.k. zamiast prawidłowego art. 30 ust. 15 uk.k.k - przepis art. 31 u.k.k.k nie ma zawiera ust. 1 pkt 15). Wbrew stanowisku Rzecznika (...), umowa prawidłowo informuje konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy zaś kwota odsetek w stosunku dziennym wynosząca 19,90 zł została wyliczona od kwoty kredytu wskazanej w pkt I §1 ust. 1 umowy kredytu oraz na podstawie postanowienia umownego zawartego w pkt II §2 ust. 7 umowy kredytu, zgodnie z którym do obliczenia należnych odsetek przyjmuje się, że rok liczy 360 dni, a każdy miesiąc 30 dni.

Skoro nie zostało wykazane, aby kredytodawca naruszył obowiązki wynikające z przepisów art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c u.k.k to oświadczenie kredytobiorcy o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego nie jest skuteczne. W związku z powyższym Sąd Rejonowy nie naruszył art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, poprzez nieuwzględnienie złożonego przez powoda oświadczenia o kredycie darmowym. Mając na względzie treść łączącej strony umowy kredytu należy stwierdzić, że bank przedstawił kredytobiorcy wszelkie informacje mające istotne znaczenie przy zawieraniu umowy kredytu konsumenckiego umożliwiając konsumentowi ocenę tej umowy z punktu widzenia jego interesu.

Z tych względów na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację jako pozbawioną uzasadnionych podstaw faktycznych oraz prawnych.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 § 1i §1 ¹ k.p.c. w zw. z art. 108§1 k.p.c. Z uwagi za przegranie procesu przez powoda, Sąd zasądził od niego na rzecz pozwanego 1.800 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego. Na zasądzone koszty postępowania za instancję odwoławczą składa się wynagrodzenie pełnomocnika reprezentującego pozwanego ustalone w oparciu o treść § 2 pkt 5 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 z późn. zm.).

Joanna Kaczmarek-Kęsik