Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia, 11 października 2024 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Joanna Niewiadoma – Wysmolińska

Protokolant starszy sekretarz sądowy Małgorzata Polak

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2024 r. w Radomiu na rozprawie

sprawy z odwołania W. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o ustalenie podstawy wymiaru składek

na skutek odwołania wniesionego przez W. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 30 marca 2023 roku, numer (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że nie ustala W. K. podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne za okres od września 2020 roku do lutego 2023 roku z tytułu bycia wspólnikiem (...) Sp. z o.o. Spółka Komandytowa

Sędzia Joanna Niewiadoma – Wysmolińska

Sygn. akt VIU 455/23

UZASADNIENIE

W. K. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. z dnia 30 marca 2023 roku numer 196/AF, określającej W. K. podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i bycia wspólnikiem (...) Sp. z o.o. Spółka Komandytowa.

W uzasadnieniu podał, że zaskarżona decyzja określa podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne w podwójnej wysokości za miesiące od września 2020 roku z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i bycia wspólnikiem (...) Sp. z o.o. Spółka Komandytowa. Odwołanie jego dotyczy powstania obowiązku opłacania składki zdrowotnej z tytułu bycia wspólnikiem w wymienionej spółce komandytowej.

Wskazał, że obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego należy odróżnić od obowiązku opłacania składki zdrowotnej. Warunkiem opłaca składki zdrowotnej jest bowiem uzyskiwanie przychodów z danej działalności i dopiero ten fakt wywołuje skutek w postaci obowiązku opłacenia składki zdrowotnej. Powołał się na art. 82 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Podniósł, że jako wspólnik spółki komandytowej od początku jej istnienia nie uzyskiwał przychodów, co zwalnia go z obowiązku opłacania składki zdrowotnej z tego tytułu (odwołanie k. 4 – 5).

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

W uzasadnieniu powołał się na art. 83 ust. 3 ustawy o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Stwierdził, że wnioskodawca prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą oraz był wspólnikiem spółki komandytowej, wobec czego był zobowiązany do zapłaty wielokrotności składki zdrowotnej.

Podniósł również, że prowadzenie pozarolniczej działalności między innymi poprzez pozostawanie wspólnikiem spółki komandytowej wywołuje skutek w postaci podlegania ubezpieczeniom społecznym, niezależnie od woli wspólników i ukształtowania przez nich stosunków wewnętrznych spółki. Odnieść to można również do obowiązku opłacenia składek, która to powinność jest pochodną zaistnienia tytułu podlegania ubezpieczeniu (odpowiedź na odwołanie k. 10 – 10v).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W. K. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą od 01 listopada 2003 roku (okoliczność bezsporna). Działalność ta była prowadzona jednoosobowo pod nazwą K. W. (...) Biuro (...) w R. (okoliczność bezsporna).

Z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej zgłosił do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od 01 listopada 2003 roku i złożył do ZUS – u dokumenty rozliczeniowe za miesiące od listopada 2003 roku do stycznia 2023 roku z wykazaną pojedynczą podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne (okoliczności bezsporne).

(...) Sp. z o.o. Spółka Komandytowa została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 08 października 2012 roku (informacja z Rejestru Przedsiębiorców KRS k. 44 – 51).

Od dnia 10 września 2020 roku W. K. był wspólnikiem (...) Sp. z o.o. Spółka Komandytowa (informacja z Rejestru Przedsiębiorców KRS k. 44 – 51).

Komplementariuszem tej spółki była spółka (...) Sp. z o.o. (wcześniej (...) Sp. z o.o.), a jednym z komandytariuszy W. K. (informacja z Rejestru Przedsiębiorców KRS k. 44 – 51).

W. K. nie złożył do ZUS – u dokumentów rozliczeniowych z wykazaną podwójną podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne za miesiące od września 2020 roku (okoliczność bezsporna).

W. K. nie uzyskiwał przychodów z działalności (...) Sp. z o.o. Spółki Komandytowej.

Osiągnięty w 2020 roku przychód tej spółki wynosił 0, 20 zł. Z kolei w latach 2021, 2022 i 2023 – wynosił 0 (dokumenty – PIT- y/B – koperta k. 25 akt sprawy).

Przychód spółki w 2020 roku dotyczył miesiąca lutego 2020 roku (oświadczenie wnioskodawcy k. 24, nie kwestionowane przez organ rentowy).

W dniu 5 września 2022 roku został złożony do Sądu wniosek o ogłoszenie upadłości (...) Sp. z o.o. Postanowieniem z 15 listopada 2022 roku Sąd Rejonowy w Kielcach ustanowił tymczasowego nadzorcę sądowego w osobie E. P.. Postanowieniem z dnia 06 marca 2023 roku Sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika (...) Sp. z o.o. (wydruki z Krajowego Rejestru Zadłużonych k. 36 – 39).

(...) Sp. z o.o. Spółka Komandytowa jest postawiona w stan likwidacji i wpisu takiego do Rejestru przedsiębiorców KRS – u dokonano w dniu 24 czerwca 2024 roku (informacja z Rejestru Przedsiębiorców KRS k. 44 – 51).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. w dnia 30 marca 2023 roku wydał decyzję numer (...), określającą W. K. podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i bycia wspólnikiem (...) Sp. z o.o. Spółka Komandytowa (decyzja w aktach ZUS – brak numeracji kart).

Odwołanie było zasadne.

Przedmiot sporu w niniejszej sprawie sprowadzał się do rozstrzygnięcia czy było zasadne ustalenie podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne dla wnioskodawcy jako wspólnika (...) Sp. z o.o. Spółka Komandytowa za okres od września 2020 roku do lutego 2023 roku.

Okoliczność podlegania przez wnioskodawcę ubezpieczeniom zdrowotnym w okresie od września 2020 roku do lutego 2023 roku z tytułu bycia wspólnikiem (...) Sp. z o.o. Spółka Komandytowa była bezsporna.

Podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu przez odwołującego się nie oznacza jeszcze automatycznego obowiązku uiszczania składek na to ubezpieczenie, ponieważ mogą istnieć okoliczności, w których obowiązek uiszczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne oderwany jest od potencjalnego faktu podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Chodzi tu przede wszystkim o sytuacje zbiegu tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego. Zasadą w tym zakresie jest wprawdzie, zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, że składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie, to z treści tego przepisu wynika jednocześnie, iż warunkiem jest uzyskiwanie przychodów z tych różnych tytułów. A contrario zatem brak jakichkolwiek przychodów (nie chodzi zatem o brak dochodów) przekłada się na brak obowiązku uiszczania z tego tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne z danego tytułu. Podobne zasady dotyczą też zbiegu tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego w przypadku prowadzenia więcej niż jednego rodzaju pozarolniczej działalności (art. 82 ust. 3 ustawy) lub z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w ramach więcej niż jednej spółki (art. 82 ust. 4 ustawy), gdzie również składkę opłaca się od każdego z tych rodzajów działalności odrębnie, to warunkiem tego jest również uzyskiwanie przychodów tych działalności. Wykładania literalna tych norm (art. 82 ust. 1, 3, i 4 ustawy) nie powinna budzić wątpliwości, zwłaszcza że w prawie ubezpieczeń ze względu na swoją istotę i konstrukcję przepisy te podlegają wykładni ścisłej. Nie powinno się więc stosować do nich wykładni celowościowej, funkcjonalnej lub aksjologicznej w opozycji do wykładni językowej, jeżeli ta ostatnia prowadzi do jednoznacznych rezultatów interpretacyjnych, a zatem nie można ich poddawać ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, modyfikującej (por. w tym uchwały Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 1997 r., III ZP 38/97, OSNAPiUS 1998 Nr 8, poz. 234; z dnia 8 lutego 2000 r., I KZP 50/99, OSNKW 2000 nr 3-4, poz. 24 i z dnia 25 kwietnia 2003 r., III CZP 8/03, OSNC 2004 Nr 1, poz. 1; uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 r., I UZP 6/08, OSNP 2009 nr 9-10, poz. 120). Skoro zatem wedle przyjętej wykładni art. 81 ust. 1,3 i 4 powołanej ustawy warunkiem uiszczania składek na ubezpieczenie zdrowotne z każdego tytułu jest uzyskiwanie przychodów z tych tytułów, to brak takowych przychodów nie powoduje obowiązku opłacania składek od nierodzącego przychodu tytułu. Jak się zdaje powyższe wykładnia jest już utrwalona w orzecznictwie sądów powszechnych, które zgodnie przyjmują, że obowiązek uiszczania składek w przypadku zbiegu powstaje dopiero po osiągnięciu przychodu z danego tytułu

W sytuacji opisanej w przepisie art. 82 ust. 3 tej ustawy - ustawodawca powstanie obowiązku uiszczenia składki na FUZ powiązał nie z samym istnieniem tytułu do ubezpieczenia (prowadzenie działalności gospodarczej), ale z uzyskiwaniem z tego tytułu przychodów.

Wskazać w tym miejscu należy, że organ rentowy nie jest uprawniony do ustalenia podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, bowiem takie uprawnienie w myśl art. 109 ust. 1 powołanej wyżej ustawy przysługuje dyrektorowi oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Dopiero w razie stwierdzenia, że dana osoba podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, np. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, możliwe jest wydanie w innym postępowaniu, prowadzonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie do art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy systemowej decyzji wymierzającej należną składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Wobec takiego rozwiązania, należy odróżnić kwestię objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym i kwestię obowiązku płacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Wskazać należy, że nie tylko ust. 1 art. 82 ustawy o świadczeniach z opieki zdrowotnej, ale cały ten przepis konsekwentnie odnosi się do przychodów, dlatego - w utrwalonym orzecznictwie sądów powszechnych - przyjmuje się, że dopiero ich osiągnięcie wywołuje skutek w postaci zapłaty składki. Jeżeli zatem powstanie zbieg tytułów, to obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne powstanie z chwilą, gdy z obu tytułów zostanie osiągnięty przychód. W przypadku więc, gdy osoba zarejestruje działalność gospodarczą, lecz nie osiągnie z jej tytułu przychodu, obowiązek zapłaty składki nie powstanie do momentu uzyskania pierwszego przychodu (J. Nowak-Kubiak, B. Łukasik, Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Wolters Kluwer, komentarz do art. 82; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 7 lipca 2009 r., sygn. akt III AUa 281/09 , opubl. Biul. SA Sz 2011/1/144-151; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 stycznia 2014 r., sygn. akt III AUa 823/13 i z dnia 7 grudnia 2017 r., sygn. akt III AUa 469/17, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 października 2020 roku, sygn. akt III AUa 1737/19, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 31 lipca 2020 roku, sygn. akt III AUa 397/20).

Wnioskodawca w toku postępowania, złożonymi deklaracjami PIT/B za okres od 2020 roku do 2023 roku, wykazał fakt nie osiągania przychodów ze spółki (...) Sp. z o.o. Spółki Komandytowej. Wykazany w tych deklaracjach przychód wymienionej spółki w 2020 roku wynoszący 0, 20 zł. – zgodnie z oświadczeniem wnioskodawcy – powstał w lutym 2020 roku, a więc przed uzyskaniem przez W. K. statusu (...) Sp. z o.o. Spółki Komandytowej. Tego faktu organ rentowy nie kwestionował i jednocześnie nie przedstawił żadnych dowodów na to, że w spornym okresie wnioskodawca osiągał przychody z wyżej wymienionej spółki, jako jej wspólnik.

Wobec powyższego, nie było podstaw do ustalenia skarżącemu podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne za okres od września 2020 roku do lutego 2023 roku z tytułu bycia (...) Sp. z o.o. Spółki Komandytowej. Wnioskodawca nie osiągał bowiem przychodów z tego tytułu i w związku z tym nie miał obowiązku odprowadzania składek w tym zakresie.

Z tych względów, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.

Sędzia Joanna Niewiadoma-Wysmolińska

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego

Sędzia Joanna Niewiadoma-Wysmolińska